Οστεοπόρωση & Fitness

Τι είναι η Οστεοπόρωση

  Οστεοπόρωση είναι μία κατάσταση που την χαρακτηρίζει η χαμηλή οστική μάζα και η πτωχή οστική πυκνότητα. Γι αυτό τον λόγο η οστεοπόρωση δεν προκαλεί κάταγμα αλλά αυξάνει την πιθανότητα κατάγματος. Η διαδικασία απώλειας της οστικής μάζας είναι χρόνια και συνήθως χωρίς συμπτώματα ( ευαισθησία, πόνο ή οτιδήποτε άλλο) μέχρι να συμβεί κάταγμα. Η αύξηση της οστικής μάζας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία,  μπορεί να επηρεάσει το πρότυπο των καταγμάτων πού συμβαίνουν σε αυτή την περίοδο και να προλάβει την οστεοπόρωση σε μεγαλύτερη ηλικία.

Η αύξηση γίνεται από τη υψηλή διαιτητική πρόσληψη ασβεστίου. Το μεγαλύτερο ποσοστό της οστικής μάζας συσσωρεύεται μέχρι την ηλικία των 18 χρόνων όπου μετά την ηλικία των 35 αρχίζει μια σταδιακή απώλεια της οστικής μάζας και στα δύο φύλα, με ένα ρυθμό της τάξης του 0.3-0,5% το χρόνο. Στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, λόγω της ταχείας μείωσης των οιστρογόνων , ο ρυθμός αυτός αυξάνεται σημαντικά σε 1-3% απώλεια οστικής μάζας το χρόνο και μπορεί να φτάσει μέχρι τα 7-8%, ενώ παραμένει στα ίδια επίπεδα μέχρι τα 50 χρόνια, περίπου.( Alexander& Knight, 2007)

Αίτια Οστεοπόρωσης

·  Σακχαρώδης Διαβήτης

Οι άνθρωποι με διαβήτη τύπου 1 , τείνουν να έχουν χαμηλότερη οστική πυκνότητα. Φαίνεται πως τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να απενεργοποιούν το σχηματισμό των οστών. (Beatrice Edwards, Evanston, Ill. 2006)

· Λύκος και Ρευματοειδής Αρθρίτιδα

Και οι δύο από αυτές τις ασθένειες είναι αυτοάνοσες καταστάσεις, στις οποίες το σώμα επιτίθεται στα δικά του υγιή κύτταρα και τους ιστούς του προκαλώντας φλεγμονή. Κάθε χρόνια φλεγμονώδης νόσος μπορεί να σε βάλει σε μεγαλύτερο κίνδυνο οστεοπόρωσης, επειδή αυξάνεται το ποσοστό αναδόμησης των οστών, κατά την οποία το παλιό οστό αντικαθίσταται με νέα υγιή οστά.(Lupus,2008)

· Υπερθυρεοδεισμός

Εμφανίζεται όταν ο θυρεοειδής αδένας – αδένας στη βάση του λαιμού – γίνεται υπερδραστήριος και παράγει πάρα πολλές θυρεοειδείς ορμόνες. Τα οστά συνεχώς διασπώνται και αντικαθίστανται από κύτταρα γνωστά ως οστεοκλάστες και οστεοβλάστες. Κάθε κύκλος αναδόμησης των οστών διαρκεί περίπου 200 ημέρες και αν υπάρχει περίσσεια της θυρεοειδικής ορμόνης αυτή θα επισπεύσει αυτόν τον «κύκλο εργασιών» στα οστά. Αν αυτή η διαδικασία συμβαίνει πολύ γρήγορα τα δομικά κύτταρα των οστών (οστεοβλάστες) δεν είναι σε θέση να αντικαταστήσουν το οστό αρκετά γρήγορα, έτσι το συνολικό ποσοστό της οστικής απώλειας αυξάνεται. (webmd.com2015)

· Κοιλιοκάκη

Ένας αριθμός παθήσεων του πεπτικού συστήματος, όπως η νόσος του Crohn, μπορεί να είναι τα αίτια της οστεοπόρωσης. Ίσως η πιο κοινή αιτία, είναι η κοιλιοκάκη, μια αλλεργία στην πρωτεΐνη γλουτένη , που απαντάται συχνά σε προϊόντα σίτου. (webmd.com2015)

· Άσθμα

Το ίδιο το άσθμα δεν αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοπόρωσης, αλλά τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία του, το κάνουν. Πολλά άτομα με άσθμα κάνουν κορτικοστεροειδή χρήση για να βοηθήσουν τον έλεγχο της νόσου τους.(Andrew Bunta ,2010)

· Σκλήρυνση κατά Πλάκας

Η σκλήρυνση κατά πλάκας, όπως και το άσθμα  είναι δύο πολύ διαφορετικές συνθήκες, αλλά υπάρχουν πολλοί παρόμοιοι λόγοι για τους οποίους και οι δύο αυξάνουν τον κίνδυνο οστεοπόρωσης. Όπως και οι άνθρωποι με άσθμα, τα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας λαμβάνουν φάρμακα που βασίζονται σε στεροειδή για να βοηθήσουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων τους, και τα στεροειδή σχετίζονται με την οστική απώλεια. (webmd.com2015)

· Κληρονομικότητα

Η κληρονομικότητα στην οστεοπόρωση παίζει μεγάλο ρόλο και ελέγχει ίσως τα 2/3 των περιπτώσεων (Γεωργιάδης 2005).

· Αλάτι

Αύξηση στην κατανάλωση του χλωριούχου νατρίου έχει ως αποτέλεσμα αποβολή περισσότερου ασβεστίου στα ούρα (Μόρτογλου και συν 2005).

· Κάπνισμα

Το κάπνισμα δεν είναι μια καλή ιδέα , ειδικά για γερά κόκαλα. Οι καπνιστές έχουν υψηλότερο κίνδυνο καταγμάτων- 55% μεγαλύτερος κίνδυνος κατάγματος ισχίου από τους μη καπνιστές, καθώς και χαμηλότερο BMD, διότι η νικοτίνη έχει άμεση τοξική επίδραση επί των οστικών κυττάρων. ( Ανάλυση ,2004).

Άσκηση & Οστεοπόρωση;

Τα αποδεικτικά στοιχεία για το σημαντικό ρόλο της άσκησης στην πρόληψη και την θεραπεία της οστεοπόρωσης έχουν αυξηθεί.

Οι αλλαγές στις μηχανικές εντάσεις που εφαρμόζονται σε ένα οστό, προσφέρουν οστική δύναμη. Η ακινησία και η καθιστική ζωή οδηγούν ταχέως αυξημένα επίπεδα ασβεστίου στα ούρα και άρα στην αρνητική ισορροπία ασβεστίου και έλλειψη της οστικής πυκνότητας. Από αυτά τα ευρήματα, φαίνεται ότι η διάρκεια και η δύναμη της μυϊκής δραστηριότητας είναι αυτές που παίζουν ρόλο για την διατήρηση της οστικής μάζας.

Η προπόνηση με βάρη ή η προπόνηση δύναμης συνδέεται με την αυξημένη οστική πυκνότητα σε αθλητές, όπως στους αρσιβαρίστες , που έχει παρατηρηθεί αύξηση BMD της σπονδυλικής στήλης. Ομοίως, αυξημένη οστική πυκνότητα έχει παρατηρηθεί στην σπονδυλική στήλη σε συμμετέχοντες  δραστηριοτήτων όπως το  body building ή «χτίσιμο» του σώματος με ασκήσεις με βάρη σε σύγκριση με άτομα των οποίων η σωματική δραστηριότητα ήταν κυρίως το αερόμπικ.

Η ενδυνάμωση στηρίζεται κυρίως στην εκγύμναση και εστίαση  μυϊκών ομάδων που συμβαίνουν συχνότερα (σπονδυλική στήλη, ισχίο, καρπός).

Τα άλματα και γενικά οι δραστηριότητες φόρτισης του σκελετού προκαλούν μία σημαντική αύξηση της οστικής πυκνότητας στη σπονδυλική στήλη και το ισχίο, ενώ συγχρόνως δυναμώνει και το μυϊκό σύστημα.

Οι ασκήσεις ισορροπίας προφυλάσσουν από τις πτώσεις που είναι τις περισσότερες φορές αιτίες καταγμάτων.

Σε προχωρημένα στάδια οστεοπόρωσης (κύφωση) προτείνονται οι ασκήσεις αναπνοής συνδυαστικά με ασκήσεις μέσα στο νερό , υπό την  καθοδήγηση του θεραπευτή.

Το αερόβιο μπορεί να γίνει για 20-30 λεπτά. Βελτιώνει  το καρδιαγγειακό σύστημα, βοηθά στη μείωση του σωματικού βάρους και γενικά προκαλεί ευεξία. Παραδείγματα αποτελούν το περπάτημα και το ποδήλατο.

Ένα πρόγραμμα που θα βασίζεται τόσο στην ενδυνάμωση όσο και στην καλή λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος , σε συχνότητα 2- 3 φορές την εβδομάδα αποτελεί τον κατάλληλο συνδυασμό άσκησης όσον αφορά την οστεοπόρωση αλλά και γενικά το ευ ζην. (Δρ. Ιωάννης Ελ. Διονυσιώτης , 2009)

Βιβλιογραφία

· Andrew Bunta American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology. 2010

· Alexander& Knight, 2007

· Beatrice Edwards, associate professor of medicine, director of the Bone Health and Osteoporosis Center, Northwestern University Feinberg School of Medicine, Evanston, Ill. 2006

· Lupus Foundation of America.2008

· Medicine Net: "Osteoporosis." 2005

· Ανάλυση 10 διεθνών μελετών, 2004

· Γεωργιάδης ,Μόρτογλου και συν 2005

· Δρ. Ιωάννης Ελ. Διονυσιώτης, Φυσίατρος – Ιατρός Αποκατάστασης, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών 2009)

Αβραμίδου Θεοδώρα

Φυσιοθεραπεύτρια Κέντρου Αποκατάσταση ΙΑΣΙΣ